odc.12

Taksówkarz-expert wyznacza cenę opłacalności na dwadzieścia tysięcy zł.

  Duży zapas do ceny wywoławczej, wpłacam vadium i idziemy na licytację.

  Nieduża sala wypełniona po brzegi. Z trudem znajduję miejsce na ławce z

  przodu. Za mną siada taksówkarz-expert, a dalej z tyłu Kinga (nerwy) z

  Inkiem. Obecni to rzemieślnicy, chłopi z pobliskich wsi, kilka dojrzałych

  pań z młodziutkimi doradcami (przypomniałem sobie siebie z Milą),

  milicjant i trudne do określenia po ubiorze typki, jak ten który jeszcze

  wcisnął się obok mnie. Chudy, niepozorny człowieczek, w wytartym

  garniturze, mocno pachnący "sportowym" dymem, z teczką równie wytartą jak

  on cały, pod pachą. Pewnie ma w niej pieniądze, nieduże, sądząc po

  wyglądzie teczki.

  Myśli pewnie, że kupi za piętnaście a nie wie, że ja dam dwadzieścia.

  Zresztą zaraz z początku ktoś ustawia poprzeczkę krzycząc:

  - Osiemnaście tysięcy.

  - Osiemnaście po raz pierwszy, osiemnaście po raz drugi.

  Oj niedobrze - myślę. Nie przewidywałem tylu amatorów. Nie mam żadnego

  doświadczenia, ale słyszałem, że przy licytacji dobrze jest stosować

  metodę uderzeniową, wystraszającą konkurentów. Rzucam więc, dwadzieścia

  jeden. Na sali szmerek poruszenia. Część osób podnosi się i wychodzi.

  Czuję już jak jedziemy do Gdyni BMW, gdy nagle ktoś woła:

  - Dwadzieścia pięć.

  Widać, że nie tylko ja znam metodę. Podniecony bez zastanowienia wołam: -

  Dwadzieścia sześć.

  Inek podchodzi i do ucha:

  - Kinga mówi, żebyś się nie wygłupiał.

  Expert taksówkarz trąca z tyłu w ramię.

  -  Daj pan spokój. Ten grat nie wart tyle. Szkoda pieniędzy.

  Myśli pewnie że mamy tylko dwadzieścia tysięcy, tłumaczę sobie jego

  ostrożność. Nie powiedzieliśmy jemu ani nawet Inkowi że mamy dużo więcej,

  prawie trzydzieści. Ale licytacja trwa dalej. Jakiś z końca woła:

  - Trzydzieści.

  Odpowiadam bez namysłu

  - Trzydzieści dwa.

  Cisza. Kinga rysuje kółko na czole. Ekspert - taksówkarz demonstracyjnie

  wychodzi.

  - Żebyście państwo nie mówili, że w tej głupocie uczestniczyłem.

  Niektórzy wychodzący zatrzymali się w drzwiach. Taki bądź co bądź grat, a

  dają takie pieniądze, coś w tym musi być.

  - Po raz pierwszy, po raz drugi - śpiewa licytujący, a we mnie uczucia

  mieszane. Pieniędzy będzie brakować, ale może skądś się pożyczy,

  uspokajam się, chociaż serce lekko drży. Wtem słychać cichy głos:

  - Trzydzieści pięć.

  Rozglądam się rozgorączkowany kto to woła, a to okazuje się ten obok

  mnie, cuchnący papierosami szaraczek. Wyciągnął szyję z przybrudzonego

  kołnierzyka rozpiętej koszuli jak żółw ze skorupy, patrzy w bok na ścianę

  i jakby nigdy nic rzuca sobie 35 000. Oddycham z ulgą, ale jednocześnie

  jakiś zły duch podszeptuje: widzisz, żeby nie on jechałbyś już do Gdyni

  samochodem. Własnym samochodem.

  Jestem nieprzytomny z emocji. Nachylam się do człowieczka.

  - Panie, daję patyka, odstąp pan. Jednocześnie wołam

  - Trzydzieści pięć i pół.

  Kinga demonstracyjnie, jak taksówkarz, też wychodzi a ja...przytomnieję.

  Nagle opada napięcie i ogarnia strach. Co ja zrobiłem. No tak, najłatwiej

  szastać cudzymi pieniędzmi. Jeśli nawet tego nie usłyszę to ten słuszny

  zarzut na długo zatruje życie. Przecież nie zapłacimy, nie mamy

  pieniędzy, a ten grat rzeczywiście nie wart nawet połowy. Stracimy vadium

  1 400zł. 1 400 zł jako vadium to bagatela, ale to prawie miesięczna moja

  pensja. Tak lekkomyślnie stracić. Tyle wyrzeczeń, szczególnie King, a ja

  tak jak smarkacz. Padło już sakramentalne:

  - Po raz pierwszy, po raz drugi...

  Człowieczek siedzi nieporuszony. Czyżby zrezygnował? Jeszcze zażąda

  tysiąc odstępnego. O mój Boże, nie nadaję się do takich imprez. Żeby

  można było się cofnąć.

  Prowadzący licytację zaczyna wyrok na moje pieniądze:

  - Trzydzieści pięć i pół po raz... i zamiast "po raz trzeci" zawiesza

  głos. Nie mogę powstrzymać drżenia rąk. Nie bardzo wiem co się wokół mnie

  dzieje. Jestem półprzytomny kiedy słyszę cichy głos człowieczka:

  - Dwieście pięćdziesiąt więcej.

  W pierwszej chwili nie zdaję sobie sprawy, że jestem wybawiony, że nie

  stracę pieniędzy. Dopiero potem, gdy licytujący mówi sakramentalne

  sprzedane za 35 750 zł oddycham głęboko i opada napięcie. Spokój i

  szczęście wypełnia duszę.

 

         Po Błoniach i gdańskiej licytacji odechciało się nam okazyjnego

  kupowania. Nie nadawaliśmy się do handlowych transakcji. Kinga

  postanowiła: poczekamy, odłożymy i kupimy nowy. Naturalnie mówiąc odłożymy

  miała na myśli siebie, bo moje perspektywy w tym zakresie nie uległy

  zmianie.

  W kieszeniach nadal hulał wiatr.

  Motozbyt w tym czasie sprzedawał tylko dwa typy samochodów: wartburga za

  95.000 zł i moskwicza za 115.000 zł. Bardzo drogo w stosunku do pensji ale

  one nawet nie były sprzedawane tylko przydzielane na specjalny talon.

  Naturalnie trzeba było też zapłacić. Problem więc zakupu nowego samochodu

  był nie tylko w pieniądzach ale i w talonie. A o talon nie było łatwo.

  Tylko uprzywilejowanym władza przydzielała.

  Można też było kupić na lewo. Z reguły tym procederem zajmowali się

  pracownicy komitetów wojewódzkich PZPR. Dysponowali z reguły dowolną

  ilością. Pamiętam zdarzenie z Zielonej Góry, kiedy załatwiałem coś po

  cywilnemu w KW PZPR i znalazłem się w gabinecie jednego z instruktorów KW,

  ten nieoczekiwanie wyjął z szuflady biurka talon na samochód. Wziął w dwa

  palce i przyglądał mu się pod światło, jakby trzymał co najmniej dolara.

  - Za taki papierek można dostać piękny samochód. Moskwicza, najnowszy typ

  z silnikiem renault. Chcecie? Tylko 40.000 zł.

  O tym, że trzeba jeszcze dołożyć 120.000 zł, już nie wspomniał.

  Popatrzyłem na niego z pogardą. Oto sprawiedliwość socjalistyczna -

  pomyślałem i wyszedłem bez pożegnania.

  Na początku lata dodatkowy system sprzedaży, komercyjny. Można było bez

  talonu zapłacić za samochód droższą cenę i czekać w kolejce. Ceny dużo

  wyższe, kolejki długie, na dwa, trzy lata, ale innych możliwości kupna w

  Motozbycie nie było.

  Trudno, jeśli się chciało samochód trzeba zabrać z banku pieniądze i

  wpłacić. Zamiast odsetek otrzymywało się nadzieję, że jak się dożyje to

  pojeździ się samochodem. Kinga miała odłożone 95.000, tyle co kosztował

  wartburg i wpłaciła. Poddaliśmy się przeznaczeniu i odzyskaliśmy spokój.

Wróciliśmy do tygodniowego rytmu. Kinga na Mazury, ja na lotnisko. Razem

  spędzaliśmy jeden dzień, a jak dopisało szczęście to półtora dnia w

  tygodniu. Nie było to wesołe życie, ale pocieszałem się, że niedługo

  Kinga przeniesie się do Gdyni, a gdy jeszcze dostaniemy samochód, to

  odbijemy sobie stracony czas tysiąckrotnie.

        Ale po pewnym czasie taka sytuacja zaczęła mi dokuczać. Życie pilota

  krótkie, trwa z dnia na dzień, a ja znowu nie mam "spokoju". S. co prawda

  nadal zakochana, ale ja jestem zakochany... i w tym stanie nie takie to

  proste. Energia roznosi i niemądre pomysły cisną się do głowy. Zakochany i

  nieutulony, młody byczek. Staram wyżyć się w powietrzu, jak niegdyś w

  Poznaniu ale powtarzane ćwiczenia nudziły rutyną. Do tego tęskniłem za

  Kingą. Może by odwiedzić? Przed wojną piloci swoim wybrankom zrzucali z

  samolotów kwiaty... no właśnie. Dlaczego ja bym nie mógł?

  Sama odległość z dwieście kilometrów nie stanowi specjalnie przeszkody. Na

  szybkości 900 km zaledwie 15 minut lotu w jedną stronę. Paliwa też, nawet

  bez dodatkowych zbiorników, powinno wystarczyć. A reszta, kwiaty,

  życzenia, no to właśnie cały urok imprezy, trzeba wymyśleć.

  Myślę, myślę, ale nic nie mogę wymyśleć. Kabina niewielka, duży bukiet się

  nie zmieści, ale nie w tym problem, można tylko jeden kwiatek, ale jak

  rzucić. Kabina hermetyczna, otworzysz owiewkę podczas lotu, to spadnie.

  Były już takie przypadki. Dopiero by była historia, wszystko by się

  wydało, lepiej nie myśleć. A polecieć bez kwiatu? Skąd będzie widziała, że

  to ja? Mało to wariatów uwija się w powietrzu, którzy dla co kolorowszej

  spódniczki zawsze gotowi są fikołki wyczyniać. Mijają dni, a mnie nic nie

  przychodzi do głowy. Aż raz myśl jak błyskawica. Nie kwiaty lecz list. A

  list można w woreczku obciążonym kamieniami gdzieś zaczepić. Schować pod

  koło? Po wypuszczeniu powietrze powinno go wyrwać. Ale eureka, po co pod

  koło, pod hamulec hydrauliczny, wygodnie i bezpiecznie. Przecież w locie

  nie muszę z niego korzystać. No, a teraz reszta to już rzeczywiście "małe

  piwo".

        Najlepszą możliwość spełnienia mego zamierzenia stwarzał lot na

  pułap samolotu. Lot odbywał się po trasie od lotniska do Bydgoszczy. Tam

  skręt w lewo i z powrotem do lotniska. Zazwyczaj odległość wystarczała by

  już do Bydgoszczy osiągnąć pułap, wysokość około 15.000 m i wracało się ze

  zniżaniem. Tak, że nad lotnisko przylatywało się na wysokości trudno

  widzialnej dla ówczesnego radaru. Pomyślałem, zboczyć z trasy nietrudno...

  gorzej gdyby się wydało, ale czyż zaraz musi się wydać? Jeśli szybko

  zniknę z radiolokatorów to nikt nie odkryje, że poleciałem gdzie indziej.

  Na SD nikomu nawet do głowy nie przyjdzie.

  Dobra, lecę. Wziąłem ze spadochroniarni woreczek do przechowywania masek

  tlenowych. Włożyłem kilka kamyków i kartkę z pozdrowieniami z nieba, a na

  wierzchu chemicznym ołówkiem napisałem adres King, na przypadek gdybym

  nie trafił. Woreczek do kieszeni i czekam na loty na pułap.

  23 maja 1958 pogoda piękna, taka jaka potrafi być w maju. Wiosenna,

  radosna, pachnąca kolorami. Przezroczysty błękit z powtykanymi na

  wysokości 2.200 m czystymi, bielutkimi kłębkami cumulusów. A wszystko

  pozłocone słonecznym blaskiem, jak rezydencje w hollywódzkich filmach.

  Ale to nie oleodruk, nie film, to natura tak się wystroiła na wiosnę, nie

  zwracając uwagi na opinię krytyków sztuki. I oglądanie jej napełnia

  radością i chęcią życia. Gdy wsiadam do kabiny opięty jak zbroją kamizelką

  ratunkową, szelkami spadochronu, z twarzą zasłoniętą przyłbicą maski

  tlenowej, czuję się jak błędny rycerz ruszający na spotkanie przygody.

  Próbuję silnik, otwieram hamulce, ale nie zamykam. Podaję woreczek

  mechanikowi i zaskoczonemu każę włożyć pod klapę. Ten kręci głową, że nie

  wolno, nie włoży. Wołam go do siebie. A kiedy wskakuje na drabinkę ściągam

  maskę tlenową i półżartem żartem, mówię, to rozkaz. I widząc jego bardzo głupią

  minę dodaję - to list, dla kawału, tylko ani słowa. No, teraz kapnął się.

  Jak dla kawału to zaraz inaczej. Upycha troskliwie woreczek w niewielką

  wnękę i daje znak, że mogę zamknąć klapę. Z uśmiechem salutuje i samolot w

  powietrze. Samolot gdy kołuję na start, niecierpliwie kołysze się na

  nierównościach betonki, bez podwieszanych zbiorników jest lekki, chętny

  unieść się w powietrze. I wystarcza dotknięcie manetki obrotów, by jak

  hart spuszczony ze smyczy, skoczył do przodu. Lekko, raz i drugi, puknął

  kołami o pas startowy i w już płynie w przeźroczystej jasności. W tym

  momencie ogarnia mnie zawsze uczucie lekkości i szczęścia. Podobne temu

  gdy zanurzając sie w jezioro czuję, że moje ciało traci ciężar, nogi

  odrywają

  się od dna i zaczynam się unosić. Dusza wtedy wychodzi opuszcza ziemię i

  ulatuje do krainy spokojnej szczęśliwości.

        Poranne powietrze chłodne, nośne i samolot rwie w górę jak korek z

  zatopionej butelki, wyżej i wyżej. Kurs na Bydgoszcz. Jeszcze nie

  przeleciałem połowy trasy, a już mam siedem tysięcy metrów, mocny silnik.

  Dociągam maskę do twarzy i pociągam głęboki haust czystego tlenu. Powinien

  być bezwonny, a jednak wyczuwam zapach spirytusu, to pozostałość po

  konserwacji. I nie wiem czy w skutek tego "zapachu" czy tlenu, czuję

  przypływ energii i odwagi. Jeśli jeszcze trochę się wahałem, to teraz już

  przestałem.

  Pode mną pola, jasno zielone młodymi zbożami i ciemne, prawie brunatne,

  szerokie pasy lasów, od Kościerzyny hen do Chojnic, Tucholi. Pośród nich

  srebrne tafle jezior. Jedno szeroko rozlane, w kształcie litery T, ogromne

  jak morze, to jezioro Wdzydze. Jezioro - królowa pojezierza kaszubskiego.

  Coraz wyżej, wyżej. Tracą barwę kolory. Ziemia staje się bura, szara.

  Oddala się, jakby zanurzała się w zamglenie, które zaciera horyzont,

  kształty, coraz dalej, coraz głębiej. W miarę jak staje się nierealnym

  wspomnieniem, gubiącym się w szarej nicości, błękit nieba intesywnieje,

  twardnieje, wciąga w lodową pustkę. Temperatura na zewnątrz kabiny - 50

  stopni Celsiusza, wysokość 14.600 m, i tu już nie ma ziemi, nie ma

  nieba... tylko samotność, zagubienie w kosmosie. To jednak tylko

  złudzenie.

  - 815 - odchyliłeś się w lewo - skrzeczy w słuchawce głos nawigatora dy-

  żurnego.

        Nie jesteś sam ze swoją samotnością. Cały czas ktoś śledzi, pilnuje.

  Na wielkiej plastykowej planszy żołnierz rozpięty na żelaznym stelażu, jak

  małpa, na sygnał z radiolokatora naznaczył termografem czerwonym

  krzyżykiem twoje istnienie. I teraz dalej uważnie wsłuchując się w

  komunikaty brzęczące w słuchawkach, czerwoną linją uparcie rysuje dalsze

  twoje losy w powietrzu, twoją historię.

  Rusztowanie znajduje się za plastykowymi płytami, a żołnierz na płytach

  pisze metodą lustrzaną, tak że siedzący przed planszą nawigator ma

  normalny, nie odwrócony, obraz sytuacji w powietrzu. On to właśnie,

  dyżurny nawigator pilnuje, żebym "poprawnie" i bezpiecznie wykonał

  zadanie.

  - Zrozumiałem - odpowiadam. Powinienem poprawić kurs i nabierać dalej

  wysokośći, w dzisiejszych warunkach można osiągnąć powyżej 15.000 m ale

  przecież tam pod klapami...

  Przechodzę do lotu poziomego i rozglądam sie wokół. Pół Polski jak na

  talerzu. Przede mną ciemna chmura dymu, to Bydgoszcz, a pode mną i na

  wschód szara pustka, której głębie podkreślają jeszcze rozrzucone gdzieś

  hen, w dole białe kłębki cumulusów. Jak powierzchnia wiosennej kałuży z

  resztkami topniejącego śniegu. Dno ziemia, niewidoczna. Z nieokreślonej

  szarości trudno wydobyć kształty Pasłęka, Mrągowa czy choćby Olsztyna. Nie

  mogę określić wioski w której Kinga pracuje. Ustalam więc na oko pod

  kątem 45o punkt na rozleglej płaszczyznie rozciągającej się na wschód,

  żeby nie przekroczyć granicy i gwałtownie nań nurkuję. Zależy mi, żeby jak

  najszybciej zniknąć z radaru. Antena radiolokatora może wykonać pełny

  obrót (360

  stopni) najprędzej w 10 sekund, mam więc te 10 sekund, żeby zapaść się w

  radarowy niebyt.

  Szybkość rośnie do 1 010 km/godz. Samolot wibruje skrzydłami, próbuje

  podnosić nos do góry, nie lubi takich szybkości. Niestety hamulców nie

  mogę wypuścić. Trzymam więc mocno stery i nadsłuchuję czy już się

  zorientowali, czy nie wołają, nurkuję. Coraz niżej, coraz bliżej "dna

  kałuży". Ziemia nabiera kolorów, kształtów. Malownicza mozaika barw ale

  trudno się zorientować pośród plam słonecznego blasku co jest lasem, a co

  cieniem chmury. Jedynie jeziora błyszczą jak lusterka, ale wioska King, o

  charakterystycznych konturach miała być koło lasu, z dala od jezior.

  Schodzę pod chmurki, by zobaczyć ziemię w rzeczywistych kolorach i

  kształtach. Pod chmurami zadyma znika i na 500 m widoczność dobra, ale

  widać niedaleko. W słuchawkach cisza. Na tej wysokości horyzont bliski nie

  sięga UKF z lotniska, radar też, spokojnie. Kinga mowiła, że las, a

  wzdłuż szosy - ulicy domy murowane. Na końcu kościół ze szpiczastą gotycką

  wieżą. Na drugim końcu, trochę za wsią bliżej lasu, w biało otynkowanym

  budynku, Ośrodek Zdrowia. A w ogóle ma to być duża, poniemiecka wieś,

  prawie miasteczko. Szukam więc, przelatuję nisko nad pofalowanymi polami,

  lasami. Wzdłuż drogi, jedna wieś, druga... Domy z czerwonymi dachami,

  wieże kościelne kłują niebo, wszystkie podobne do siebie jak to u

  Niemców... Ktoraż to? Szukam białego budynku ośrodka. Jeden krąg, drugi,

  nic podobnego nie widzę. Czas ucieka, paliwo też. Na tej wysokości silnik

  pożera naftę jak smok, a muszę pamiętać o powrocie. Ładnie by to wyglądało

  gdyby paliwa zabrakło i musiałbym się katapultować nad jej Ośrodkiem.

  Dopiero sensacja dla wsi na całe lata. Dla mnie też: byłby to skok w inne

  życie. Ogarnia rozterka. Szukać czy wracać. Wracać, to cała eskapada na

  nic, ale znowu każda sekunda dłużej może zakończyć się katastrofą. Jeszcze

  tylko jeden krąg, postanawiam, i nagle z prawej dostrzegam ukrytą w

  wąwozie wieś. Czerwone dachy, wieża kościelna i na drugim końcu... jest.

  Jest biały budynek. Wszystko się zgadza. Zapominam o paliwie i zniżam się

  wzdłuż drogi, niżej kościelnej wieży. Białe płatki gęsi przelatują w

  popłochu nad płotami - pewnie pierwszy ich lot w życiu, a ja nad

  podwórkiem Ośrodka na pełnym gazie. Wyobrażam sobie jaki grzmot wali w

  okna. Zakręcam na lekkim wznoszeniu obserwując podwórko. Może się

  pomyliłem? Ale nie. Z budynku wybiegają figurki w białych fartuchach,

  znaczy posłyszeli.

  Uważnie wycelowuję nos samolotu w sam środek, tuż przed drzwi, zmniejszam

  szybkość do 450 km/godz i przelatując naciskam przycisk hamulców. Przez

  moment widzę jasną główkę King i jakiś czarny dziewczęcy łepek. Stoją jak

  skamieniałe. Nawet nie machają konstatuję z żalem, ale nie ma czasu na

  rozważania, ani na jeszcze jedno zajście, żeby zobaczyć czy list dotarł:

  strzałka paliwomierza niebezpiecznie blisko zera.

  Wyrywam samolot w górę, kręcę pożegnalną beczkę i szerokim kręgiem staję

  na kurs do domu, w kierunku morza. Nagle pod skrzydłem na ziemi jakieś

  samoloty. Migi w rzędzie na betonie, a opodal pas startowy... Orneta -

  myślę. I już mam zmienić kurs, bo zawsze jakiś gorliwiec się znajdzie,

  zamelduje i cała konspiracja na nic, gdy nagle uświadamiam sobie, że te

  samoloty to wprawdzie migi ale na statecznikach zamiast białoczerwonych

  szachownic mają czerwone gwiazdy.

  O do licha. Przekroczyłem granicę, jestem u sowietów. To już nie

  przelewki. Jak złapią, to z więzienia nie wyjdę. Ale kto by tam łapał.

  Naruszyciel, szpion, "wytret". Gwałtownie zniżam się nad same wierzchołki

  drzew i z głową "na plecach" mknę w kierunku morza. Za dużej szybkości nie

  mogę jednak rozwijać, bo z paliwem krucho. A lądować u nich, czy

  katapultować się, wszystko jedno, żegnaj rodzinny kraju. Na zawsze. Więc

  jak najniżej. Ale czym niżej i szybciej, zużycie nafty wzrasta w postępie

  geometrycznym. Lecę i patrzę za siebie.

  Jeśli zdążą poderwać dwudzieste pierwsze to jestem zgubiony. Na swojej

  poddźwiękowej piętnastce jestem właściwie bezbronny. Będą strzelać jak do

  kaczki na wodzie. Nie będzie żadnego kiwania skrzydłami, ostrzegawczej

  salwy, od razy walić będą z dział, pocisków jeden przez drugiego byle

  ubit' wroga. Pierś ozdobić świecidełkiem.

  Przypomina mi się poufna "szeptana" wiadomość o pilocie ze Słupska, który

  zaginął podczas nocnego loty nad morzem. Najpierw sądzono, że wybrał

  wolność, gdy jednak po miesiącu znaleziono w pegerowskich kartoflach

  rozkładające sie ciało, okazało się, że został zestrzelony przez sowietów.

  Szczęśliwie katapultował się, ale spadł ze spadochronem na pole kartofli.

  Pole rozlegle, okolica bezludna i strefa przygraniczna, nikomu bez

  zezwolenia nie wolno chodzić. A, że nogi miał przestrzelone i nie mógł

  nawet pełzać, to leżał sobie w kartoflisku i po kilku dniach skonał z

  głodu. Na trupa natrafiono dopiero przy wykopkach.

do 13g

 mnie